18-24 kwietnia br. obchodzimy Tydzień dla Serca. W tym szczególnym czasie Polskie Towarzystwo Kardiologiczne (PTK) pragnie przypomnieć, że kondycja serca leży w naszych rękach. Znaczący wpływ na stan naszego układu sercowo-naczyniowego mają profilaktyka, styl życia i regularne wizyty u lekarza. Niestety pomimo wielu działań edukacyjnych, Polacy w dalszym ciągu umierają głównie na choroby układu sercowo-naczyniowego. Według danych NIZP-PZH choroby układu krążenia odpowiadają za 34,8 proc. zgonów w Polsce.^[1]

Choroby sercowo-naczyniowe dotykają ponad 523 mln osób na świecie, prawie dwukrotnie więcej niż dwie dekady temu, przy czym jeden na trzy zgony z powodu chorób układu krążenia występuje przedwcześnie u osób poniżej 70 roku życia.^[2]

Zgodnie z danymi NIZP-PZH w Polsce w 2020 i w 2021 r. największa względna nadwyżka umieralności
spowodowanej choróbami sercowo-naczyniowymi wystąpiła w przypadku choroby nadciśnieniowej oraz choroby niedokrwiennej serca i dotyczyła zbliżonej populacji mężczyzn (odpowiednio: 10,9 proc. i 13,1 proc.) i kobiet (8,7 proc. i 13,9 proc.).^[3]

Zdrowe serce

Podczas Tygodnia dla Serca eksperci Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego przypominają o kluczowych zasadach:

• Nie pal - każdego roku 3 mln ludzi umiera z powodu chorób serca związanych z paleniem tytoniu i narażeniem na bierne palenie;
• Ćwicz regularnie - nawet 150 minut umiarkowanej aktywności fizycznej tygodniowo (czyli tylko 21 minut dziennie!) może zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób serca o ok. 30%;
• Stosuj zrównoważoną dietę, unikaj nadmiaru nasyconych tłuszczów (tłuszczy pochodzenia zwierzęcego), cukru i soli;
• Kontroluj swoją wagę - unikaj nadwagi i otyłości. Kalkulatory należnej (prawidłowej wagi) łatwo znajdziesz w internecie;
• Kontroluj ciśnienie tętnicze oraz wartości stężenia cholesterolu i glukozy we krwi - osoby z cukrzycą są trzy razy bardziej narażone na rozwój chorób układu krążenia.

Nie należy również zapominać o regularnych, profilaktycznych badaniach, których zakres najlepiej skonsultować każdorazowo z lekarzem.

Dekalog potrzeb polskiej kardiologii

Na ostatnim ESC Spring Summit 2023 przedstawiciele PTK dyskutowali ze swoimi europejskimi odpowiednikami o przyszłości kardiologii w kontekście starzejącego się społeczeństwa przy jednoczesnym rozwoju technologii medycznych, w tym sztucznej inteligencji.  - Wniosek jest tylko jeden: podjęcie działań na poziomie systemowym może przyczynić się do poprawy statystyk nie tylko w Europie, ale przede wszystkim w Polsce - podkreśla prof. Przemysław Mitkowski, prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Dlatego też odpowiadając na aktualne potrzeby i wyzwania jakie stoją przed polskim systemem ochrony zdrowia, w tym w szczególności przed kardiologią, w zeszłym roku PTK przedstawiło Dekalog potrzeb polskiej kardiologii – dodaje prof. Przemysław Mitkowski.

1. Zniesienie limitu na procedury kardiologiczne i kardiochirurgiczne.
2. Rozszerzenia terytorialne programu Sieci Kardiologicznej.
3. Liberalizacja kryteriów włączenia do programu leczenia hiperlipidemii.
4. Reewaluacja wycen procedur w zakresie kardiologii, zwłaszcza kardiologii interwencyjnej.
5. Refundacja procedur o uznanych korzyściach w poprawie rokowania pacjentów.
6. Szybkie wprowadzanie refundacji nowych technologii nielekowych.
7. Powszechny dostęp do nowych technologii farmaceutycznych w zakresie leczenia niewydolności serca.
8. Wdrażanie programów koordynowanej opieki.
9. Możliwość opisywania wyników badań obrazowych w zakresie serca przez kardiologów.
10. Kolegialne zarządzanie Narodowym Programem Chorób Układu Krążenia.

- W dużej części postulowane zmiany, w tym m.in. wprowadzenie nowych technologii nielekowych w zakresie telemonitoringu urządzeń wszczepialnych, są bardzo bliskie wprowadzenia do publicznego finansowania, co niezmiernie nas cieszy. Nadal jest jeszcze dużo do zrobienia, nasza lista jest sukcesywnie aktualizowana – wskazuje prof. Przemysław Mitkowski.

 - To co niewątpliwe jest sukcesem to rozszerzenie terytorialne pilotażu Krajowej Sieci Kardiologicznej o kolejne województwa oraz wypracowanie Narodowego Programu Chorób Układu Krążenia – wskazuje prof. dr hab. n. med. Adam Witkowski, poprzedni Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. To czego brakuje to poprawienie kolegialności zarządzania w programie, tym bardziej, że przedstawiciele Zarządu Głównego PTK zasiadają w Krajowej Radzie do spraw Kardiologii – dodaje prof. Witkowski.

Polskie Towarzystwo Kardiologiczne wspólnie z Polskim Towarzystwem Lipidologicznym ustanowiło 2023 rokiem walki z hipercholesterolemią. Celem jest przede wszystkim zwiększenie świadomości i wiedzy na temat roli skutecznej diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych.  - W ostatnim czasie przedstawiliśmy Ministerstwu Zdrowia projekt zmian programu KOS-Zawał, czyli tzw. KOS-Zawał Plus który skupia się wczesnym osiągnięciu celów terapeutycznych w zakresie cholesterolu LDL przy zwiększeniu dostępu do nowoczesnych i bardzo skutecznych technologii lekowych – wskazuje prof. dr hab. n. med. Robert Gil, Prezes-Elekt Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Mam nadzieję, że nasze propozycje spotkają się z aprobatą ze strony resortu i wspólnie zwiększymy efektywność i jakość leczenia pacjentów - dodaje prof. Gil.

Od lat Polskie Towarzystwo Kardiologiczne współpracuje i prowadzi dialog z administracją publiczną, której celem jest wypracowanie jak najlepszych rozwiązań dla pacjentów, ale również dla rozwoju polskiej kardiologii.

Zachęcamy Państwa do zapoznania się z informacjami na temat chorób sercowo-naczyniowych. Informacje znajdą Państwo na stronach portali edukacyjnych dla pacjentów i ich opiekunów, przygotowanych przez ekspertów Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego: copozawale.pl, arytmiagroziudarem.pl, slabeserce.pl, copozatorze.pl, wysokicholesterol.pl, sercepacjenta.pl.

[1] Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy, Raport: Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania www.pzh.gov.pl/raport-sytuacja-zdrowotna-ludnosci-polski-i-jej-uwarunkowania/
[2] World Heart Vision 2030 Brief: Driving Policy Change, world-heart-federation.org/wp-content/uploads/World-Heart-Vision-2030-Summary.pdf
[3] Ibidem, str. 233-267