23 września 1993 roku zmarł w Warszawie jeden ze współtwórców warszawskiej szkoły kardiologicznej i jeden z najbardziej zasłużonych wychowawców i dydaktyków wśród powojennych internistów polskich - profesor Dymitr Aleksandrow. Urodził się 24 sierpnia 1909 roku w Piotrkowie Trybunalskim; po ukończeniu gimnazjum humanistycznego w Warszawie odbył studia lekarskie na tutejszym uniwersytecie. Jego mistrzami byli m.in. dwaj wielcy lekarze i uczeni - Witold E. Orłowski i Mściwój Semerau-Siemianowski.

Zwłaszcza kontakty, a później współpraca z Semerau-Siemianowskim, pionierem nowoczesnej kardiologii polskiej, była szczególnie owocna. Z jego inspiracji powstała praca na temat charakterystycznych zaburzeń białkowych w przebiegu przewlekłej niewydolności krążenia, często wyprzedzających objawy kliniczne. Była to dla diagnostyki praca na tyle znacząca, że stała się - ale już po wojnie - podstawą jego przewodu doktorskiego (1945).

Po śmierci Semerau-SiemianowsKiego jako 44-letni profesor objął kierownictwo II Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej w Warszawie (1953); prowadził ją przez 11 lat, przechodząc w 1964 roku na podobne stanowisko do Studium Doskonalenia i Specjalizacji Wojskowej Akademii Medycznej.

Był świetnym pedagogiem, uczonym, klinicystą oraz organizatorem nauki. D. Aleksandrow ujawnił te cechy wcześnie, już podczas pracy w warszawskiej Akademii Medycznej, której prorektorem był w latach 1953-1957. W swej klinice rozbudował i unowocześnił pracownię biochemiczną i zorganizował pierwszy w Polsce ośrodek intensywnej opieki internistycznej. W Wojskowej Akademii Medycznej zorganizował Instytut Kształcenia Podyplomowego i stanął na jego czele w charakterze komendanta (1967-1972). Instytut ten został następnie przekształcony przy wydatnym udziale D. Aleksandrowa w Centrum Kształcenia Podyplomowego.

Działał także w placówkach Polskiej Akademii Nauk: w zorganizowanym przez siebie Komitecie Patogenezy Miażdżycy i w Zespole Badań nad Schorzeniami Układu Krążenia l Komitetu Nauk Klinicznych. Był wybitnym i nowatorskim kardiologiem.

Na początku lat pięćdziesiątych wraz z żoną - Wandą Wysznacką i T. Osińskim przedstawił pierwsze w polskim piśmiennictwie przypadki wyleczenia powolnego zapalenia wsierdzia penicyIiną i opracował nowoczesną metodę antybiotykoterapii tej choroby. Jego badania nad patogenezą odmiedniczkowego zapalenia nerek w znacznym stopniu wyjaśniły powstawanie nadciśnienia tętniczego na tle nerkowym i dały początek znakomitej warszawskiej "szkole nadciśnieniowej". W pełni nowatorskie były też prace Aleksandrowa o mechanizmie hipotensyjnego działania chlorotiazydu, o diurezie wodnej u chorych z niewydolnością krążenia, dotyczące polskich norm dla poziomu cholesterolu we krwi w zależności od płci i wieku, i wiele innych.

Był znakomitym wykładowcą, pedagogiem i wychowawcą młodzieży. Jego uczniowie kierują dziś samodzielnie placówkami klinicznymi i są twórcami własnych szkół naukowych. Nalezą do nich tej miary uczeni i klinicyści, co: Włodzimierz Januszewicz, Hanna Barańska, Henryk Chlebus, Andrzej Dyduszyński, Stanisław Filipecki, Anna Frank-Piskorska, Aleksander Michajlik, Marek Sznajderman, Zofia Wańkowicz i przedwcześnie zmarła Małgorzata Ciświcka-Sznajderman.

W Jego dorobku znajduje się też wiele podstawowych podręczników i monografii. Wydana w 1949 roku Elektrokardiografia kliniczna była dziełem pionierskim i całkowicie oryginalnym w polskim piśmiennictwie. Z innych (współopracowanych przez W. Wysznacką-Aleksandrow, S. Czaplickiego i A. Michajlika) Diagnostyka elektrokardiograficzna i Rozpoznawanie chorób serca miały po pięć wydań, Jak ustrzec się choroby wieńcowej i zawału serca - sześć, a Postępowanie w nagłych przypadkach internistycznych aż dziewięć wydań.

Andrzej Śródka